DELEUZE I FILM

Deleuze, Guattari i umjetnost suprotstavljanja dominantnim strukturama značenja

UDK: 791.633-051Yuen Woo Ping

U ovom eseju autorica sugerira da se »umjetnost« hongkonškog redatelja i koreografa akcije Yuen Woo Pinga treba promatrati u smislu subverzivne funkcije umjetnosti, odnosno — referirajući se na koncept Gillesa Deleuzea i Felixa Guattarija — deteritorijalizirajuće funkcije umjetnosti. U središtu su zanimanja Yuenove kung-fu komedije kao primjer »umjetnosti« omogućavanja ženskih likova i potkopavanja patrijarhalnog identiteta. Glavni je argument da se ovi, u načelu komercijalni filmovi — koji se ne mogu okarakterizirati kao »art-filmovi« (umjetnički filmovi) — trebaju sagledati i propitati u smislu njihove deteritorijalizirajuće funkcije, ili točnije, u smislu sposobnosti da oblikuju omogućavajuću sliku ženskosti. U tom smislu naglasak je na narativnoj reprezentaciji ženskosti i distribuciji moći. Posebno su pertinentni koncepti Deleuzea i Guattarija kao što su deteritorijalizacija, nastajanje/pretvaranje, tijelo bez organa, linija bijega. Svaki od tih koncepta aludira na nehijerarhijske dvosmjerne relacije različitih oblika koje utječu na politike identiteta. U radu se sugerira da je »umjetnost« (specifičnih hongkonških filmova) međuzavisna s određenim režimima znakova. Kad je u pitanju autorski svemir Yuen Woo Pinga i suprotstavljanje teritorijalnim režimima, to također implicira suprotstavljanje strukturama značenja koje su uvjetovane kulturalnim fiksacijama, normama i pravilima koje upravljaju konstrukcijom represivne slike ženskosti, baziranoj primjerice na freudovskoj pretpostavci da su žene pasivne, dok su muškarci aktivni. Suprotstavljanje ovim fiksacijama uključuje vezu između filmske reprezentacije roda i pripovijedanja, no ovdje valja naglasiti da narativna reprezentacija nije određena samo procesom filmskoga pripovijedanja, već i određenim modusom kulturalnog izraza koji informira fabulu filma.

Saša Vojković