ESEJI I OSVRTI

Wim Wenders — ili filmski postmodernizam »tijekom vremena«

UDK: -791.633-051Wenders, W. 791.038.6

U svojoj knjizi The Condition of Postmodernity. An Enquiry into the Origin of Cultural Change (1990) David Harvey je pomoću analiza »vremena i prostora u postmodernom kinu« dao bitne odgovore na pitanje postmodernosti na filmu. U njegovim analizama središnje mjesto zauzimaju dva filma: Blade Runner (Ridley Scott, 1982) i Nebo nad Berlinom (Der Himmel über Berlin, Wim Wenders, 1987). Wendersovu opusu odgovara tip interpretacije koja osnovom doživljavanja pojedinog filma čini svijest o recepciji, te, onda, i o manipulaciji gledateljskim očekivanjima i variranju žanrovskih obrazaca. Citatna polemičnost, naglašena eklektičnost, autoreferentnost, kao i upućenost na cjelokupnu povijest filmske umjetnosti daljnja su postmodernistička filmska uočljiva u Wendersa. Kada se ističe »europskost« kao specifičnost teorijskog postmodernizma »lyotardovske provenijencije«, ne smije se zanemariti ni činjenica da je velik broj europskih filmskih autora tog usmjerenja bio zadivljen američkim žanrovskim filmom i njegovim narativnim obrascima. S druge strane, populistički karakter američke pop-art umjetnosti najprimjerenije je stjecište konzumerističke kulture, s čime se postmodernizam najčešće i identificira. U kontekstu navedenoga, autor članka tematizira Wendersove filmove kao prototipske Po-Mo filmove, koji ostvaruju specifičan spoj američke pop-kulturne rock-ikonografije i naslijeđa njemačke Filmverlag der Autoren. U slijedu Harveya, napose se paralelno gledaju i iščitavaju Blade Runner i Nebo nad Berlinom kao dva pola, negativni i pozitivni, postmoderne slike američke utopije.

Marijan Krivak