STUDIJE

Crtić kao žanr: pristup žanru u filmskoj i digitalnoj animaciji

UDK: 791.228:791.2

U studiji autor daje svoj doprinos teorijskom pisanju o filmskom žanru koje se nedavno razmahalo i u nas (Gilić, Turković), skrećući pozornost na neodređen status animacije, tj. na učestalu tendenciju da se u stranim pregledima (Altman) animirani film ili ignorira ili pak tretira kao zaseban filmski žanr. Činjenica da je animacija tretirana marginalno i usputno u filmskim studijama nesumnjivo leži u osnovi nesporazuma prema kojemu se cijela jedna filmska forma svodi na žanr. Pritom postoje i naslijeđeni problemi klasifikacije unutar same animacije: od tradicionalne, po kojoj se animirani filmovi dijele na kratke i duge, do novijih pokušaja podjele animiranih filmova prema vrstama animacije, ili pak prema produkcijskom tipovima (Johston i Thomas). Zasebnu pak klasifikaciju, koja proizlazi iz samog razvoja filmske animacije, ponudio je Wells, došavši do sedam osnovnih žanrova kategoriziranih u odnosu na formalne i stilske parametre, motivska i tematska područja, ikoničke tradicije, narativnu strukturu i estetske ideologije. Ovaj tekst pak zastupa materijalističko-tehnički pristup problemu žanra u animiranom filmu koji se zasniva na uvjetima i kriterijima nastalima u praktičnoj produkciji, kakav su proveli npr. Frierson ili Jouvance. Prema tom pristupu, animirani filmovi su izravno ovisni o tehnološko-tehničkim pretpostavkama te sam izbor određene animacijske tehnike predmnijeva estetski rezultat. Na osnovi takvog pristupa mogu se izdvojiti dvije središnje žanrovske kategorije filmske animacije: animirana slika i animirani predmet; svaka od njih uključivala bi veći broj žanrova, podžanrova i tipova.

Midhat Ajanović