NOVE KNJIGE

Filozofski arhipelag suvremenog filma

(Stephen Zepke, Cesare Casarino, Alexander Horwath, Akira Mizuta Lippit, 2007, Vizualni kolegij: zbornik/reader, preveli Vedran Pavlić i Tanja Vrvilo, Zagreb: Multimedijalni institut, ISBN 9537372022)

UDK: 791.32(049.3)

Tekstovi u kojima se isprepleću filozofski i filmološki pristup filmu nisu osobito česta pojava u nas, pa je stoga već i svako objavljivanje knjige koja se podjednako referira na suvremenu filmsku i filozofsku produkciju uglavnom iznimka, a ne pravilo. U izdanju Multimedijalnog instituta nedavno je objavljen zbornik sa četiri teksta u kojima se na različite načine govori o nekim filmskim fenomenima i autorima. Tekstovi su u osnovi predavanja koja su autori održali u Zagrebu tijekom protekle dvije godine i donekle su različiti s obzirom na tematski horizont i interpretacijski obrazac. Estetičar i teoretičar filma Stephen Zepke bavi se Kubrickovom 2001: odisejom u svemiru kao nekom vrstom »predigre filozofiji budućnosti«, pri čemu kao teorijsko polazište uzima Nietzscheove ideje, s osnovnom tezom kako je Kubrickov film nesvjesno utemeljen na onoj vrsti nihilizma i ideje o nadvladavanju čovjeka koju možemo naći u Nietzschea. Cesare Casarino se zanima za ontološku povijest filma, odnosno za neku vrstu foucaultovske »ontologije interferencije«, uglavnom fokusiran na Deleuzeove knjige o filmu. Alexander Horwath se bavi jednim od najzanimljivijih suvremenih filmskih eksperimentatora, Peterom Tscherkasskim; tekst počinje važnim terminološkim određenjem avangardnog i eksperimentalnog filma i uvod je u tematiziranje Tscherkasskijeva opusa kao filmskog svijeta koji je »svijet krize«. Posljednji tekst rad je japanskog teoretičara i povjesničara filma Akire Mizute Lippita, koji govori o suvremenoj japanskoj kinematografiji. Temeljni stav koji se dade iščitati iz svih tekstova (usprkos tome što između njih postoje i neke bitne razlike) jest pokušaj traženja dodirnih točki filozofskih i umjetničko-filmskih praksi koje bi bile u stanju proizvesti neku vrstu sinestezije slike i misli, susreta s filmom koji bi nadilazio uobičajene interpretativne horizonte i u kojemu bi bilo moguće postaviti temelje nove ontologije utemeljene na vizualnosti i tjelesnosti, pod zajedničkim geslom i imperativom da misao postane vidljiva, ali i da slika počne »misliti«.

Tonči Valentić